PODZIAŁ MAJĄTKU OBCIĄŻONEGO KREDYTEM HIPOTECZNYM

Jak obiecałam wcześniej, w niniejszym artykule poruszę temat podziału majątku wspólnego, w skład którego wchodzi nieruchomość obciążona hipoteką.

Bardzo częstą sytuacją, z jaką mam do czynienia, jest sytuacja, że w skład majątku wspólnego małżonków wchodzi nieruchomość, na zakup której małżonkowie zaciągnęli kredyt hipoteczny.

Co wówczas…? No oczywiście sprawa nie jest prosta, w szczególności, gdy małżonkowie nie potrafią znaleźć porozumienia.

Ustalenie składu majątku wspólnego.

Skład majątku podlegającego podziałowi powinien być ustalany na chwilę, w której ustaje wspólność majątkowa małżeńska, tj. majątek objęty wspólnością małżeńską majątkową przestaje być majątkiem wspólnym i staje się majątkiem, do którego stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego.

Kto powinien spłacać kredyt hipoteczny po rozwodzie?

Należy pamiętać, że rozwód w żaden sposób nie wpływa na nasze obowiązki wynikające z umowy kredytu. Umowa kredytu zostaje zawarta pomiędzy bankiem a kredytobiorcami i wyrok rozwodowy w tym zakresie nic nie zmienia. Wobec powyższego każdy z kredytobiorców zobowiązany jest do spłaty rat kredytu. Byli małżonkowie odpowiadają w sposób solidarny za zaciągnięty dług, a zatem najlepszym rozwiązaniem jest w takim przypadku obopólne porozumienie byłych małżonków. Spłata kredytu po rozwodzie wyłącznie przez jednego z małżonków ma jednak wpływ na zakres roszczeń przy podziale majątku.

Czy były małżonek może żądać zwrotu spłaconych rat kredytu już po wyroku rozwodowym i podziale majątku?

W orzecznictwie sądowym istniały rozbieżności co do tego, czy jeden z małżonków który spłacał raty kredytu już po rozwodzie i podziale majątku, może żądać zwrotu od drugiego współmałżonka. Rozbieżności te zostały jednak rozstrzygnięte.

W uchwale z dnia 27 lutego 2019 r., III CZP 30/18, skład siedmiu sędziów, Sąd Najwyższy orzekł, że małżonkowi który spłacał kredyt już po podziale majątku przysługuje roszczenia o zwrot kwoty zobowiązania zabezpieczonego hipoteką, spłaconego przez jednego z nich po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku wspólnego.

Podział majątku wspólnego małżonków, a obowiązek uwzględniania wspólnych długów.

W sprawach o podział majątku wspólnego małżonków po ustaniu ustawowej wspólności majątkowej przedmiotem podziału są tylko aktywa, a wśród nich przede wszystkim prawo własności (współwłasności) rzeczy, użytkowanie wieczyste i prawa rzeczowe ograniczone, a także wierzytelności, inne roszczenia i prawa majątkowe oraz ekspektatywy ich nabycia. Podział nie obejmuje natomiast długów – w każdej postaci – co oznacza, że sąd w zasadzie nie ustala ich istnienia i wysokości (wartości) ani nie orzeka o ich spłacie. Przyjmuje się też, że długów zaciągniętych przez oboje małżonków nie można rozliczać, gdyż mimo podziału majątku wspólnego dług nadal się utrzymuje, a przerzucenie długu tylko na jednego z małżonków godziłoby w prawa wierzycieli. ( III CZP 64/19, – Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2020 r.)

Czy w sprawach o podział majątku wspólnego wartość niespłaconego kredytu wpływa na wartość nieruchomości?

W sprawach dotyczących podziału majątku małżeńskiego wartość obciążenia hipotecznego co do zasady nie wpływa na wartość nieruchomości wspólnej przydzielonej w wyniku podziału jednemu z małżonków. Obowiązek spłaty wspólnego zobowiązania przez małżonka, który otrzymał nieruchomość, nie jest większy niż obowiązek solidarny drugiego małżonka, wierzyciel zaś – osoba trzecia – nie ma obowiązku dochodzenia wierzytelności przede wszystkim od małżonka – właściciela nieruchomości, jak też nie ma obowiązku wykorzystania zabezpieczenia ani w ogóle dochodzenia należności. Działa w pełni autonomicznie i jego decyzje w żadnym stopniu nie zależą wprost od sposobu podziału między małżonkami, zatem teza, że to przede wszystkim małżonek – właściciel nieruchomości powinien spłacić dług osobisty zabezpieczony hipoteką, co niejako apriorycznie wpływa na wartość nieruchomości, nie ma prawnych podstaw.

Czy w sprawie o podział majątku Sąd podzieli kredyt hipoteczny?

W dniu 28 marca 2019r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę następującej treści: w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków po rozwodzie, obejmującego nieruchomość obciążoną hipoteką zabezpieczającą udzielony małżonkom kredyt bankowy, sąd – przydzielając tę nieruchomość na własność jednego z małżonków – ustala jej wartość, jeżeli nie przemawiają przeciwko temu ważne względy, z pominięciem wartości obciążenia hipotecznego (sygn. akt III CZP 21/18).

W przypadku wątpliwości w kwestii podziału majątku zapraszam do kontaktu z naszą Kancelarią. Należy pamiętać, że każda sprawa jest indywidualna, zaś Sąd Najwyższy w podjętej uchwale o rozliczenie kredytu hipotecznego pozostawił furtę dającą możliwość żądania rozliczenia niespłaconego kredytu.

Adwokat Małgorzata Pokrywka