WŁADZA RODZICIELSKA – OPIEKA NAPRZEMIENNA I OPIEKA GNIAZDOWA. POROZUMIENIE RODZICIELSKIE
Opieka naprzemienna i opieka gniazdowa wymagają współpracy rodziców i dlatego umiejętność porozumiewania się rodziców jest tutaj ważnym warunkiem. W sytuacji braku porozumienia małżonków i ich współdziałania w zakresie wychowania dziecka, taki sposób sprawowania opieki nad dzieckiem może być obciążeniem dla dziecka.
Istota władzy rodzicielskiej
Zgodnie z art 97 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w sprawach istotnych dla dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.
Z istoty władzy rodzicielskiej wynika, że powinna być ona wykonywana wspólnie przez oboje rodziców. Każdy z rodziców może samodzielnie podejmować decyzje w sprawie dziecka tylko w sprawach mniej istotnych. Zgodnie z art. 107 par.1 k.r.o. jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania. W szczególności sąd może w takich sprawach powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców ograniczając to prawo drugiemu rodzicowi do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka.
W przypadku orzeczenia, w którym sąd przekaże wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, a ograniczy ją drugiemu do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka, to nie oznacza to, że rodzic został pozbawiony władzy rodzicielskiej.
Kierując się dobrem dziecka, rodzice powinni współdziałać w wykonywaniu władzy rodzicielskiej.
Zapisy w orzeczeniu o władzy rodzicielskiej o ograniczeniu władzy rodzicielskiej do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka, jest pojęciem nieostrym, który w praktyce rodzi wiele komplikacji. Dlatego konstruując pismo procesowe w zakresie władzy rodzicielskiej, należy zadbać o konkretne wnioski (tak Sąd Najwyższy z 18 marca 1968 r., III CZP 70/66, OSN 1968 r., Nr 5, poz. 77, orzeczenie o ograniczeniu władzy rodzicielskiej temu z rodziców, któremu nie powierza się jej wykonywania, musi być sformułowane w sposób konkretny.
Tak na przykład z orzeczenia sądu powinno wynikać, czy konieczna jest zgoda rodzica przy jeździe dziecka za granicę na wakacje. Tak opowiedział się Sad Najwyższy w postanowieniu 6.03.1985 r. w sprawie III CRN 19/85 – wyjazd dziecka za granicę w celu spędzenia tam wakacji, jako należący do istotnych spraw dziecka wymaga zgody obojga rodziców, wykonujących władzę rodzicielską, a w braku takiej zgody orzeczenia sądu opiekuńczego.
Porozumienie rodzicielskie
W przypadku zgody rodziców co do sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, rekomenduję swoim klientom zawarcie porozumienia rodzicielskiego, w którym ustalane są dokładne zasady opieki nad dzieckiem, np. regulowane są kontakty rodziców z dzieckiem, podział kosztów utrzymania małoletniego.
Opieka naprzemienna
Coraz częściej klienci pytają mnie o takie rozwiązanie. Warto pamiętać, że przy ustaleniu opieki naprzemiennej istotną rolę odgrywa wiele czynników i każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie. Ważnym kryterium jest np. jak do tej pory sprawowana była opieka przez rodziców, jaka jest więź emocjonalna pomiędzy rodzicami a dzieckiem, czy dziecko mogłoby chodzić nadal do tej samej szkoły, czy konieczna byłaby zmiana środowiska dla dziecka, relacje rodziców dziecka, ich zapatrywanie na wychowanie dziecka itd.
Opieka naprzemienna polega na tym, że dziecko przebywa na zmianę u każdego z rodziców przez określony z góry okres czasu. To w konsekwencji oznacza, że dziecko ma dwa domy.
Opieka gniazdowa
Interesującym rozwiązaniem jest tzw. Opieka gniazdowa, która polega na tym, że dziecko pozostaje w dotychczasowym miejscu zamieszkania, zaś rodzice zmieniają się w sprawowaniu opieki (np. co dwa tygodnie do mieszkania wprowadza się jeden z rodziców – raz ojciec, raz matka).